=Shkoj qe ti merrte brirët i la edhe veshët=

Shkoj qe ti merrte brirët i la edhe veshët !

11 décembre 2013, 03:04

Shkoj   qe ti merrte briret i la edhe veshet ?

Ne duhet te ua bejmi me dije te gjithve atyre qe e shofin historine me pasion e te cilet pastaj perhapin në rrjetin elektronik apo edhe gazeta te dhena gjoja se, " ne shqiptaret kemi patur lidhje me hindin edhe para Aleksandrit te Madh, atyre ne duhet t'ua spjegojmi se gabohen, sepse: nuk pati kurrë kontakte populli yni me hindin para Aleksandrit, por, ka patur interpretime te gabueshme e që ne fakt, nuk eshte faji i Arrient, hist i Aleksandrit i cili ka pershkrua kete rastin qe e permendem me siper, ku ne realitet eshte krejt ndryshe.

Ku ta dinte Arrieni i shkreti se  3000 vite para Aleksndrit e gjithe Mezopotamia, Kaukazi si dhe gadishulli yni ishin pushtuar nga nje sundimtar egjiptas me emrin Seozirisi, i cili ishte shpallur edhe si perendi, pas vdekjes dhe i ndertohet tempulli Amûn-Râ ?

Tani ketu nese ju kujtohet, Olimbija, e ema e Aleksandrit pretendonte se i biri i saj ishte fryt i Amonit, dhe per kete arsyeje, Aleksanri posa shkoi ne Egjipt u parqit ne tempullin e Amonit dhe i mori misterest qe ia kishte rekomandua e ama, pra aty ne tempullin e Amonit mori helmeten me briret e dashit dhe per kete arsye kur tenton te sulmoje nje qytet ne Afganistan e jo ne Indi siç mendojne disa..prijsat i thone Aleksandrit se dikur ne kohet e moçme.;aty pari kishte kaluar nje princ tjeter me emrin Makedo i cili mbante nje helmet me brire e dashit, por NDOSHTA Aleksandri e dinte kete enigm nga e ama mirepo ka heshtur...sepse, gjate ekspedites se Seozirisit per ne Mezopotami e Indi, ai ishte i shoqeruar edhe me dy bijt e tij e nejri prej tyre mbante emrin Makedo, prandaj, kur kthehet Aleksandri tek keta popuj te Afganistanit pas gati 3000 vitesh, ata degjojne se jane Makedon dhe e shofin se mbante po te njejten helmet si dikur qe mbante Seozirisi i ati i Makedos, nga tradita keta banor kishin ruajtur kete kujtes te ekspedites se nje prijsi me emrin Makedo dhe e moren si pasardhes te tij..

Dhe kete ngjarje e pershkruan ne librin e tij Arrieni i cili i kishte percjellur ekspeditat e Aleksandrit te Madh, ku ai pershkruan kete qe u tha me siper... Mirepo problemi shkon e zgjerohet sepse, te rralle jane ata hulumtues te cilet kane shkuar aqe large per te vertettuar kete ngjarje dhe askushi nuk e ka shtruar pytjen se paku per te njohur epoken se kur paska shkuar nga Makedonia e Egjeut nje prijs deri ne Indi para Aleksandrit ?

Mirepo historia e shkruar egjiptase mbetet e pa shlyer, le qe kemi sot tekste te gdhenduar mbi gur por kemi edhe papirusa te mjaftushem, disa edhe jane kopjua dhe i kane ikur zhdukjes se tyre siç e pesuan me miliona tjera libra ne biblioteken e Aleksandris..

Një autorë me emrin Maneton por qe ti referohemi edhe Diodorit, ai na e le kete histori, ne lidhje me ekspediten e Seozirissit per ne mezopotami kaukaz dhe tek neve në Traki e deri ne brigjet e Danubit, ngjarje qe ka ndoshur 3000 vite para se me le Aleksandri i Olimbis...ne detaje aty kemi ndodhi tjera, pershkrime edhe tradita te banorve te Thrakise, aty flitete edhe per nje lloj birre qe banret e quanin "zitum" (dhe kjo eshte nje shkas se, akademiket serbe gjoja se mundohen te deshmojne se behet fjale per birre te marueme prej drithit, grurit qe sllavet e qujn "zhito"..por nje detaj tjeter e vulos deshmin ne fjale, emri i i mbretit trakas Maron i cili ritet nga Seozorisi egjiptas sepse ky nuk e lejonte te kalonte ne tokat e tij.. dhe ky e mbyt ate por, ne vendë te tij aty Seozirisi e le te sundoje mbi Trakasit birin e tij me emrin Makedo..

Dhe ne sot jo pas 3000 vitesh, por pas 2300 vitesh te ekzistences së Aleksandrit te Maqedonis e 5300 vite pas ekspedites se Seozirisit egjiptas ne Afganistan, shkruasit e sotem te historisë shqiptare bejnë EKSPEDITA me shkrime fantastike, duke u mashtruar se pari nga pa-dia jonë pretendojmi se dijmi diçka dhe kjo eshte me TRAGJIKE, pastaj e dyta; shkruesi i yni mashtron pa pergjegjesi fare lexuesin shqiptar tek i ili ka besim sepse ai ka deshiren te lexoje vetem se shqip dhe i ze bes shkruesit shqiptar, çfardo et shkruj ai, nese NE shkruajmi se, "hindianet e mesuan gjuhen shqipe nag ne shqiptaret sepse atje kishte shkuar para 5300 vitesh nje tjeter Aleksander para Lekes së Madh dhe ua meson hindianve shqipen qysh atehere, keshtu qe sipas kesaj po deshmohet se NE SHQIPTARET paskemi patur lidhje me hinduset qysh para 5000 vitesh se e ka thene Arrieni histriani i Aleksandrit, se ky Leka na qenka i dyti makedon qe e pushtojka HINDIN dhe ne shqiptaret duhet tani te gezohmi, lavdrohemi e te çmendemi nga gezimi se: jemi te zotet, kemi pushtuar dy here Hindin ?

Pergjigjia apo reagimi nga ana juaj ishte i drejte z.E. Sh:

"Kush na garanton se nuk kishte nje lidhje, nje vijimesi midis Aleksandrit dhe Seozirisit ?!

Pse shkoi aty Aleksandri, dhe jo ne nje vend tjeter ?!"

...me plote te drjete keni reaguar, mirepo këtu pergjigjien nuk e kam dhan ende, perndryshe ne një koment apo shenim me siper, nese keni kohe ta lexoni, aty keni edhe nje pje te vogel te ketyre misstereve, qe fillojne ne Samotrak mes Filipit dhe Olimbis qe keta dy vendosen te martohen, por, duhet te gjejmi fillin e penit se deri ku na shpiejn keto mistere apo ti quajmi enigma ?

Sepse ne sot kur mendojmi thjeshtë e shtrojmi pytjen:
"si ka mundesi qe Olimbija ishte e vetmja qe i njihte keto enigma ?"

Ajo e dinte me siguri se kush ishte Am-ûn-Râ-o-ni, aqe ishte e bindur ajo se, Amûn-i ishte i ati i Aleksandrit sa qe edhe vete Aleksandri kishte filluar ti besoje te ames se tij..

Pa dyshim se Aristoteli pati ndikim ne formimin e edukimit ne rinin e Aleksandrit por, ka edhe tjera enigma qe mbeten te pa shtjelluara; sipas mendimit tim, jane dy autore qe vizituan egjiptin para Aleksandrit, pra ishte Soloni e Herodoti dhe kam bindjen se njeri nga atje ka sjellur papiruset me keto shkrimet sekrete rreth ekspedites egjiptase ne mezopotami? Perndryshe, nga kush u njoftua Olimbia per kete ekspedit te ndonje sundimtari egjiptas per ne indi ?

Mos ndoshta si pasardhes i Makedo-s qe qe ishte Aleksandri, ky emri i stergjyshit te tij Makedo qe kishte jetuar diku rreth 3000 vite para se me le Aleksandri ku edhe makedonet pastaj moren emrin prej ketij egjiptasit qe menohet te ishte i biri i Seozirisit apo Sezostrisi, dhe, nuk perjashtohet ketu te ishte ndikimi i Olimbias ne jeten e Aleksandrit, -qe ta drejtonte kete pasardhes te Makedo-s deri atje ne Hindi ?

Keto qe i pemnede siper jane vetem se hipoteza, mundesija reale mund te perputhet vetem se 99, 9% dhe ate ne munges te te dhenave shkrimeve, e qe te thurim mistere se mos ndoshta edhe ky Makedo i egjiptit dinte te fliste shqip ?
Këto jane vetem se hipoteza qe mundemi ti imagjinojmi e ti shkruajmi por, nuk ka asnje deshmi, mirepo, tjetra qe e permenda nga Manetoni, ketu kemi te dhena se ka ekzistua ky personazh me emrin Makedo por, ai ishte egjiptas.; edhe se sundoi mbi traket...prap nuk mund te themi se;
 " para Aleksandrit, i pari i tij kishte shkuar deri ne Hindi" ...

Sepse ketu mungojne argumentet dhe ne mund te lundrojmi mbi dallget e fantezive e jo aspak mbi toke ku duhej te ishte realiteti...

 Mirëpo kur Dardanosi vëndoset nga Samotraka në Frigji, së pari themelon një qytet që merr emrin Lirnos, sipas kësaj dhurates nga Hermesi, aty Dradanosi kishte lënë fyellin e famshëm, mirëpo kur Akili pushton Lirnosin e merrë këtê fyell magjikê më vehte. Sa i perketê mistereve të Samotrkës, është interesante se po nê të njëjtin vendë takohën këty në Samotrakë edhe Filipi i Maqedonisë dhe Olimbia ku pastaj martohën, pasi që më parë, Olimbia i kushtonte rëndësi këtij vëndit të mistereve dhe ishte adhuruese si falltore e magjive të fshehura.

If it is so huge and their antiquity is the remarkable development of the arts in the time of the twelfth dynasty makes this fact means improbable .

It will be noted that Apollonius attributed to his Egyptian hero the foundation of a large number of cities and c is just one of the distinctive features of Osiris who built Asia ten cities named Nysa which was found two or three in Kabul and the Oxus;

We can therefore induce Apollonius passage c is Osiris that he had in mind and that is to him therefore that we must attribute the establishment of an Egyptian colony in the Caucasus, where his name has been so miraculously preserved by popular tradition Eustathius also noted that it was not Bacchus the son of Semele , who fought the Indians nor the Athenians worshiped as the son of Jupiter and Proserpine but another Bacchus whose origin was unknown ;

What is Bacchus in turn requires Arrien ?

When was it brought the war in India ? He came from Thrace or Tmolus, forced through the most warlike then unknown to the Greeks , how don ' t have it submitted that the Indians nations?

Today can answer the question Arrian 's ;

He has not had less any accumulated by civilized peoples since birth and late conquest of freedom in the work of the material mind to arrive at this solution.

However The exact and wise historian conquests of Alexander sentence would recognize the god of sensual orgies invented by Greece in the imposing figure that appears to us today by the Nil of a dateless antiquity and a dead civilization.

This ruler of wild humanity kissed under his rule the largest empire that ever existed transformed into god drinkers experienced a singular lapse and yet it is better than oblivion , we Qu represents the time it seemed the world without cities and without culture the India n that was a huge jungle infested with tigers and snakes forests and swamps covered the Europe humans scattered in groups of a few families lived in the jumble caves with wild beasts or digging holes in the earth ;

The tribes constantly at war devoured them while civilization born from a thousand years flourished isolated to the Nile ;

But in the moral as in the material universe must have its period of expansion and radiation;

To spread the germs off accumulated civilization it was an adventurous warrior chief initiator Then arises the angel engineering we try to restore the memory came to him the inspiration to travel the world and spread dy discoveries and institutions due to the mind inventiveness of the Egyptian people ;

This work he realized in nine years and it's up to the big event actually begins the history of humanity;

In plant Bactria in India on the Euphrates to the Caucasus Cabool s Asia implanted both the same language or at least similar dialects same political organization modeled on the work of heaven same religion that of the stars who mingled with ancestor worship an industry already divided into arts and crafts many of these various home then went further migration to the ends of the East.

I nderuari z.Emini,
te me falni nese nuk kemi arritur te kuptohemi por, sikur te ishte fjala këtu për periudhen e Ramsezit II, besoj se ne nuk do kishim patur kurrësesi se si te mos pajtohemi por, fjala eshte per nje emer tjeter te një periudhe tjeter te nje sundimtari egjiptas te cilit i'u eshte fshehur emri i tij i verteti kështuqe ky personazh tani ka marrur dhjetra emra tjere nga studiues te historise se egjiptit por edhe nga vete pasardhsit e tij, prandaj edhe nuk me mbetet hatri nga reagimi juaj;

Këtu me pak rreshta desha t'ua sqaroja sadopak arsyjen pse hyra ne kete tem sepse me muaj te tere ia kam kushtua kohen ketij punimi (një pjesë e kam pershtatur ne nje shenim me titull; "rrugetimi i popujve te henes" dhe dy; "udhetimi në djepin e atlantides"...)

Problemi i emrit të ketij sundimtari pra eshte se, si e tham me siper, ky emer riqfaqet edhe ne ditet tona si edhe tek studiuesit e shekullit XIX-te sepse, asnjeri deri me sot nuk ka gjetur deshmi te sakta se a ishte fjala per ndonjesundimtar me emrin "seoziris" apo me emrin "oziris" apo me emrin "sesostris" ?

Mirepo neve na intereson pêr te yshqyer temen e hapur vetem se kronologjia e jo emri i ketij personazhi sepse, ai mund te ishte ndoshta edhe Bakusi apo ndonje perendi tjeter etj..por s'ka rendesi, ne na intereson kronologjia ose thjeshte;
1.) A pati ndonje sundimtar para Aleksandrit qe pushtoi Hindin apo jo dhe kur ndodhi kjo ekspedit ?

2.) A ishte nga Trakia, Maqedonia apo nga Egjipti ku sundimtar ?

Megjithse nuk me pelqen te sjelli ketu referanca as emra autores apo saktesi te personave se si shkruhen ata, sepse qellimi i ketij komeenti ishte qe te mos na mbushet mendja neve sot se, ne dikur kemi patur Aleksandrin qê shkoi e pushtoi indin dhe para tij ne shkuam e pushtuam kete vende te larget, prandaj edhe gjuha jone shqipja eshte huazuar nga ata popuj te larget atje në Indi?

Pra z.R, kjo ishte arsyeja e ketij shkrimi qe mund ta lidhnim edhe me temen e Ilirianit sepse koheve te fundit gjejmi vend shumê per lavdata e mburrje se "ne ishim deri ne indi ne ishim ata hititet, ne zbritem nga hylli i Siriusit etj..ne, ne, ne..."

=It can be concluded from all the evidence above that Osiris before moving to the state first and then god incarnate deity and then pure abstract symbol of power and justice was a great king who ruled Egypt during the the most flourishing period of the first empire

Cis its name to this awesome name Osiris or rather Séosiris that it was forbidden to speak under the most severe penalties that must be substituted for the name. purely convention adopted Sesostris up to date to after Greek tradition...
1.)=Osiris=
2.)=Seosiris=
3.)=Sesostris=
Cili prej ketyre tre emrave shkoi deri në Hindi ?

Mirepo neve na interesonte  ne diskutime  vetem se;
A kishte ndnje sundimtar tjeter i cili shkoj ne Indi para Aleksandrit te madh apo jo" ?
Mos te kapercejmi temen  e te dalim tani  edhe ne egjiptologji, se, nuk ishte ne pytje se si quhej ky sindimtar egjiptas, a njihej me emrin "seosiris "sezostris" apo "oziris" neve njehere nuk na dukhet ne kete tem, ndersa emri i birt te tij Makedo na intereson sepse lidhet (ndoshta) me emrin e makedonve.

E dyta: ne duhet te besojmi se kjo ekspedit ka ndodhur rreth 3300 para krishti, disa studiues tjere mendojne se duhej te kishte ndodhur kjo ekspedit diku rreth 1900 para krishti, por, jam i mendimit se kjo ekspedit duhet te kete ndodhur se paku 3300 para krishti.

Ne ti lemi polemikat e arsyet perse u fshef emri i ketij sundimtari nga vete faraonet egjiptias sepse ndoshta tjere faraon moren persiper eksplorimet e Seosirisit apo te SESOSTRISIT ?

Cili emer fshifet pas tjetrit ?

Ketu ka shume fshehtesi vete brenda dinastive, mes faraonve e lere me ne mes nje hulumtuesi e historini me kunderthenje njeri ndaj tjetrit qe nuk kane fund prandaj;
I nderuri mik, te jeni i bindur, kete ekspedit si dhe keta emra une nuk i shpika prej vet-veti.

Faleminderit per mirkuptimin, gjitha te mirat.

Si iu themi ne sot afrikanve ? ..."zezak"..njashtu u quajten dikur edhe popujt e bardh = "bellashk" pra, nuk ka kuptim te percaktuar as kombi as populli por ne pergjithesi u quajten nga autoret antik grek me kete emer, ne pa mundesi qe te shkruanin "bellashk" ata e thonin kuptimin e plote se behej fjale per nej popullsi te "bardh" qe quhej "pellazg" por ne realitet duhej te shkruhej=bellashk, nejsoj siç kemi gabime tjer ne te shkruaredhe epr basket, fqinjet e tyre i quanin "vasket" vaskezet, ose, per "pelikanin" dihet qe eshte i bardh, me te drejet duhej te shkruhej "belikani" e jo "pelikani" qe i humbet kuptimi, keshtu pra edhe per emrin e pelalzgeve me shekuj iu humb kuptimi, pa menduar fare se ishte thjeshte fjala per ndryshimin e gerrmes "b" qe kaloj here ne "b" e ehre ne "v", njesoj si tek "bulla" ose "vula" qe ne i themi "pulla" postale ose vula...per vatikanin njihet me emrin "bulla".;nje gje e thjeshte por qe paguhet nga msodija...

Ne Anatoli apo Natoli u shfaqen kultura te para me vendbanime te njohura si ato GebelTepe para 10 000 vitesh, po çka ti bejmi o iliriane, se, keto vise nuk ndodhen ne trojet tona por atje ne Turki ...Ne duhet ti shtrijmi kembet aqë sa e kemi shtratin...qe mos te dalin kembet jashte nga shtrati se do ngihen..

Ketu e shofim rrugen se nga erdhi qumshti deri tek ne ne gadishullin ilirik, edhe ketu kem deshmi se, ne rrethin e prespes e ohrit, eshte krijua nje vendbanim dhe aty u zhillua agrikultura ngse te gjith kushtt klimatik perputheshin buze liqenit;

"Il faut reconnoître que les Hellènes ou les Grecs connus sous ce nom ne furent pas un peuple différent des Pélasgues les uns comme les autres doivent donc avoir habité le même pays avant de venir cn Grèce & puisque l 'on a montré que les Grecs venoient du Caucase il est assuré que les Pélasgues vinrent aussi des environs de cette montagne & qu ils descendoient des Scythes."

Les habitans de l' Attique donnoient le nom d Hyper aériens à ceux d en tr eux qui demeuroient fur les montagnes & celui de Parbaliens à ceux qui demeuroient proche de la Mer.

"II parait en avoir été de meme des peuples dont les Grecs descendirent ceux qui habitaient les Montagnes du Caucase portèrent le nom de Graucasiens ou Graiens dont vint celui des Grecs et ceux qui demeuroient au voisinage de la mer qui s étend à peu de distance du Caucase semblent avoir porté le nom de Pélasgues."

"A leur arrivée dans la Grèce ces derniers conservant les mœurs des Scythes campèrent fous des tentes & Strabon observe que le nom d Argos que portoit une ville de Thessalie signifie un Camp. Ce nom dit cet auteur paroit appartenir à la langue Macédonienne & à celle des Thessaliens c est chez ces derniers qu étoit cette ville d Argos à laquelle Homère donne le surnom de Pélasgienne & la langue Thessalienne."

Si perfundim:

Graja apo Kraja, Krajanet  apo Grajanet, si Krajkova apo Grajkova, si pellazget apo bellashket, qe te dy popujt ishin fqinje më parë  edhe atje ne Kaukaz para se e vinin ne gadishull  dhe këtu se kuptoj një gjë:

Ku i shofim se pellazget e hititet na qenkan autoktone ?
Ku e shofim se edhe ne qenkemi me origjine pellazge e helene e hitite  si këta  kaukazianet ?

" We must acknowledge that the Hellenes or Greeks known under this name were not a people of different Pélasgues each other as must have lived in the country before coming cn Greece since we showed that the Greeks were coming Caucasus it is ensured that the Pélasgues also came around this mountain and that they were going down the Scythians."

"The inhabitants of Attica donnoient the name Hyper air to those of them that dwelt in tr as mountains and one of those who dwelt Parbaliens near the Sea.

"II feems to have been the same people whose Greeks who descended lived in the Caucasus Mountains bore the name of Graucasiens or Graiens which came the Greeks and  those who dwelt near the sea that stretches a short distance  from the Caucasus seem to have borne the name of Pélasgues their arrival in Greece in recent maintaining the manners of the Scythians encamped under tents and Strabo  observes that the name of Argos that bore a city of Thessaly means a Camp.

The name says this author feems to belong to the Macedonian language in the Thessalians & c is in the latter that was the city of Argos where Homer gives the nickname Pelasgian language and Thessaly ."

Mirëpo aty lartë me pelqeu komenti nga Arban Blandi i cili thotë se:

"Të parët e të arbaneshet nuk patnë ardhun prej Stambollit prej Indiet, siç thonë zdo jugosllav. Të parët e të arbaneshet sipas të glanave erdhnë prej Europet qëndrore e veriore, dhe ishin sikushërinj me Keltet, Para-italiket, Baltiket e Para-sllavet dhe me Gjermanikët, etj."...nje referanc e bukur me vlera, sepse, ne jemi vetem se  ata qe jemi duke e shtrembruar historine e pastaj, kur ndonjë i huaj na sulmon, mundohemi te mbrohemi por me vones dhe me fajin tonë. pse ?

 sepse: Ne jemi ata qe pretendojmi te jemi, ku e di une, ose nga mosnjohja e historise ose nga pakujdesi ose nga mendjemadhsija apo mendje lehtesija jone, me këto pretendime ne kujtojmi shkojmi aqë largë, sa qe rrenjet tona i shpalosim deri ne Hindi e Himalaja, e besojmi me plotë bindjen se;

"atje ne Indi kur shkoj Aleksandri i Madh, prifterjit i thane atij se, edhe para tij shume shekuj me pare, tek ta kishte ardhur edhe nje tjeter Alksander Makedon (apo Bakusi)me ata briret e dashit dhe se ky ishte i dyti"

..Qe pra se ne çka besojmi ne sot, pa ditur fare te verteten se si ka ndodhur dhe kur ka ndodhur kjo ekspedit dhe se nga kush ishte nisur dhe nga ku ?

=THOTI FLISTE SHQIP= ?!

=THOTI FLISTE SHQIP= nga Prof. Skender RIZAJ

24 décembre 2013, 05:35

THOTI FLISTE SHQIP ?

Shkruan: Prof. Skender RIZAJ 

Parathenje,

Dardan Leka: Ju  lutemi lexojeni me kujdes kete studim e pastaj te diskutojmi se, eshte e pa mundur te mos reagohet ne keto raste se  deri ku shkon gjeniu njerëzor në  relizimin e veprave fantastike e jo kurresesi jo, ky studim nuk mund te pranohet si sudim shkenecorë  dhe per habin tone asnjeri nuk reagon por perkundrazi, iu thurimi  lavdata ketyre artikuj-shkruesve se kurresesi nuk mund  te quhen Historiane keta  te  vete ashtu-qujturit, studiues te historise dhe ate me Titujt Prof. e Dr. ku njeri pas  tjetrit dorë per dore shkojne drejte nje humnere pa fund per tu mbytur dhe me e keqja, sikur  te ishte qe te vete-mbyteshin keta studiues   askush nuk do mbane pergjegjesi per ta,  por, e keqja eshte se me vete keta studio-sharlatana prof-anatika emarrin ne qafë  vargë pas vetes edhe  tere  popullin shqiptar me djallezite e marrezite e tyre   te pa kryposura  dhe ate pa kurrefare  turpi mashtrojne hutojne dhe genjejne popullin shiptare duke shfryzuar mjetin me te lirë, rrjetin e internetit  i cili ne vende qe ti sherbeje kjo shpikje nejrezimit ne perparim e zhillime  te pa kufishem me njohuri  universale, keta profetet tane zgjedhin menyren se si ta qorrojne popullin shqipatre me doktrinat e tyre fanteziste e absurde dhe asjeri nuk ka mundesi te reagoje, derisa edhe gjithe shkrimet egjiptiane i bejne shqipe, gjitha perendite  e lashta i bejne shqiptare, valle, kur do ndalen ?

"Thoti ishte edhe krijues i shkencës antike. Ai dhe dijetarët tjerë, flitnin shqip qysh para 12000 vjetëve, meqë ajo periudhë historike (parahistorike) konsiderohej si erë ilire, apo kuturë pellazgjiko - ilire e shqiptarëve të lashtë."

Filologu i shquar nga Roma Giuseppe Catapano, botoi si rezuitat të punës së tij kërkimore - shkencore 40 vjeçare, një vepër kapitale nga fusha, e shkencave  filologjike, të cilës i vuri një titull mjaft interesant: THOT - TAT PARLAVA ALBANESE (Thoti - Tati fliste shqip).

Është hartuar në italishte në formë proze dhe poezie, madje në italishte dhe arbërishte. Siç shihet nga vepra, autori, për studimin e vet delikat dhe të vështirë, është mbështetur kryesisht në veprat e shkrimtarëve antikë dhe në përmendoret e egjiptianëve, hititëve, grekëve dhe romakëve të vjetër, respektivisht edhe në shkrimet e ilirëve - shqiptarëve të lashtë. Duhet theksuar që në fillim se pohimet e Giuseppe Catapanos janë në harmoni me pohimet e shumë filologëve, historianëve dhe arkeologëve anglezë, francezë, turq, arabë dhe shqiptarë. Qëllimi im themelor është që me këtë shkrim t'ua prezentoj lexuesve tanë një vepër vërtet me rëndësi kolosale, e cila i dedikohet kulturës së lashtë të ilirëve shqiptarëve.

Nga ana tjetër, shpresojmë se kjo do ta nxisë kritikën shkencore në këto fusha të dijes, e cila për fat të keq, deri në ditët tona nuk ka arritur të jetë në nivel të duhur. Sipas mendimit të Catapanos, shqipja, më drejtë, ilirishtja, po u flitka më se 12000 vjet, ndërsa sipas Horald Whitehall-it, profesor i linguistikës anglo gjermane në universitetin Indiana (SHBA), shqipja është dega më e vjetër e trungut të familjes së gjuhëve indoevropiane. Si e tillë, ajo nuk është degëzuar më tutje, por ka mbetur si gjuhë e parë dhe e vetmuar. Kemi lexuar dhe dëgjuar për hieroglifet e egjiptianëve të lashtë, të cilët si skalitje të shenjta, janë krijuar para 4000 vjetëve para e.s., por deri në ditët tona, nuk kemi ditur se hieroglifet egjiptiane kanë domethënie shqipe. Këtë dukuri na e zbuloi filologu Giuseppe Catapano në veprën e vet "Thoti - Tati fliste shqip". Po kush ishte THOT - i ? THOT-i (ose TOT-i) (lat., gr. Thoth; egjip. Tehuti) ishte perëndia e mësimit, e shkathtësisë së të shkruarit, e shkencës dhe e magjisë së egjiptianëve të lashtë; pastaj ishte matës i kohës dhe zbulues i numrave dhe përpilues i hieroglifeve.

Ai përshkruhej si qenie me trup të njeriut e me kokë të ibisit, përkatësisht të shqipes (shqiponjës). Ndërkaq, sipas Giuseppe Catapanos, Thot-i, i cili e "fliste shqipen", i përpiloi hieroglifet, alfabetin fonetik të egjiptianëve të lashtë, duke u mbështetur në gjuhën e vet amtare" - në gjuhën shqipe.

"Jo vetëm kaq, konstaton Catapanoja - nga hieroglifet egjiptiane u formuan edhe alfabetet, shkronjat tjera, ato të shqipes (të cilat njihen si shkronja latine, shih tabelën, të hebraishtes, samaritano - palestinishtes, sirianishtes, arabishtes dhe të greqishtes."

Thoti ishte edhe krijues i shkencës antike. Ai dhe dijetarët tjerë, flitnin shqip qysh para 12000 vjetëve, meqë ajo periudhë historike (parahistorike) konsiderohej si erë ilire, apo kuturë pellazgjiko - ilire e shqiptarëve të lashtë. Sipas Giuseppe Catapanos, emërtimi Thot, padyshim, rrjedh nga folja e shqipes: thom, thua, thotë = me thënë, besim, lajm, etj. me kuptim "lajmëtar i zotave" (messagero degli dei). Për më tepër, emri Thot, në gjuhën shqipe ka edhe domethënien: me i thënë, të gjitha dituritë (urtësitë) e Atlantidës Atlasit - Atlashit, e cila, poashtu, shpjegohet, nga autori në fjalë, me shqipen: AT = at - baba, dhe LASH(TË) = i vjetër, që do të thotë: stërgjysh. Por, çfarë paraqiste Atlantida? Ajo sipas Platonit (427 - 347 p.e.s.) ishte vend i madh dhe i fuqishëm, i cili, 9000 vjet para tij, ishte mbytur në Oqeanin Atlantik. Sipas G.Catapanos, Atlasi - Atlantida ishte një nga vendet më të zhvilluara të stërgjyshëve të shqiptarëve të sotëm, të cilët, pas zhdukjes së saj (Atlantidës) para 12000 vjetëve, atlantidasit e mbetur gjallë kaluan në luginën e Nilit, ku e krijuan një kulturë të re, kulturën e egjiptianëve të lashtë, e cila, si duket, qe vazhdim i kulturës së Atlantidës. Në të mirë të këtij mendimi flasin edhe rezultatet shkencore të punës shumëvjeçare të G.Catapanos, i cili, përkitazi me këtë çështje, thotë: Atlantida quhej edhe Borei, d.m.th. e bardhë, nga fjala iliro shqipe: borë. Kjo fjalë përdorej te egjiptianët e lashtë në formë borea; në frëngjishte të vjetër si bore, kurse në italishte si borea. Nga ana tjetër borea në Egjiptin e lashtë identifikohej me sfingën. Sfinga në Egjipt ishte një amblemë guri, adhurues i DRITËS, që e personifikonte Zotin. Prandaj Thoti, sipas gjykimit të Catapanos, nuk i takonte erës egjiptiane, por asaj të boreo-s, d.m.th., të erës së Atlantidës. Sepse Thoti konsiderohej krijues i doktrinës VERBALO - DRITËS, që u manifestua në Tokë. E DIELLI, ishte simbol i NJË PERËNDIE, ATUM ose TEM, terma këto që kanë shpjegim iliro - shqip:
• AT = at = at (babë) • U = unë • M = më = mëmë • T = tatë = babë • E = e • M = më = mëmë (hieroglifet ketu mungojne dhe jane te zavendesuar me pike, te cilat mund t'i gjeni ne revisten elektronike Mjellma- aferdita)

Edhe G.Catapano është i mendimit se emri ilir rrjedh nga i lirë, dhe shqiptar nga shqiponja, d.m.th. ashtu siç e shpjegon tradita shqiptare, sepse shqipja (shqiponja) e simbolizon DRITËN, THOTIN, ZOTIN. Kështu edhe hierogiifi i parë >>>>, të cilin Thoti e quajti shqip AIN = IBIS = SHQIPE, e simbolizon vet THOTIN, d.m.th. ZOTIN, dhe ka këtë shpjegim në shqipen:


• A = ATË, fillimi premierës; Zot! At i përjetshëm
• I = fjalë (folje) krijuese (themeluese) e fillimit: Zot krijues
• N = (N = NU = në ujë) materie e parë (uji) për të gjitha krijesat; Zot i përhapjes së dashurisë.

AIN-i, pra, ishte simbol që tregonte edhe lindjen, vitalitetin e burrërisë, i cili frymëzonte krijesën Në të vertetë Thoti, me këtë hieroglif, i cili qe i pari dhe më i rëndesishmi në sistemin e hieroglifeve, e simbolizoi vetveten, sepse ishte krijues i tij, pra ishte perëndi - Zot. Ky hieroglif në alfabetin e shqipes paraqitet me A.
• Hieroglifi , të cilin Thoti e quajti me fjalën shqipe BROF, me kuptim në kembë, paraqiste tingullin e germës shqipe B. Tregon qëndrimin karakteristik të njeriut inteligjent krijuar nga periudha në pozite drejtë, me kokë lart, i cili është duke e ruajtur fuqinë lart në qiell e në mënyrë të përhershme. Tregon se ky qëndrim është njelëzor e vet njeriu, si qenie, është i përsosur. Fjala brof në shqipen e sotme ka këto kuptims: Ngrihem menjëherë në këmbë. Brofi ne këmbë. U ngrit (u çua) brof.
• Hieroglifi ; të cilin Thoti e quajti DORË, si simbolikë paraqiste punën e dorës së njeriut, apo të gjitha intervenimet e njeriut për pronësi, me qelli që puna të jetë e begatshme e dobishme për njeriun. Ky hieroglif në shqipen mori formën D.
• Hieroglifi , të cilin Thoti e quajti GATH (GARDH), e si simbolikë paraqiste ndalesën - pengimin - gardhin në afërsi të faltores, në alfabetin shqip e mori formën G.
• Hieroglifi të cilin Thoti e quajti FJERË, paraqiste shlingën ose neperkën, gjarpërin helmues, me kokë të shtypur në trajtë trekëndëshi, me dy dhëmbë në gojë dhe bisht të shkurtër. Edhe sot e kësaj dite nepërka quhet FjERË, në Malësi, në dialektin gegë. Në shqipen mori formën F.
Hieroglifi , të cilin Thoti e quajti HJETË, d.m.th. ashtu siç e quajnë edhe sot arbereshët bishtalecin e flokëve, thurrjen, nyjën, lidhjen. Në shqipen mori formën H.
• Simbolin , Thoti, në sistemin e hieroglifeve, e quajti KUFË, d.m.th. nga shqipja KOFË (KOVË), e cila si simbolikë paraqiste enën ku bëhej përzierja e fuqisë per krijimin e materies. Në shqipen mori formën K.
Është në interes të vihet në pah edhe një dukuri. Shkronja KAF e arabishtes, jo vetëm që ka ruajtur formën dhe shqiptimin e hieroglifit KUFË, por çdo pjesë (sure) e Kur'anit fillon me germën KAF ( ), çfarë supozohet se KAF - at paraqesin vet Kur'anin, d.m.th fjalët e perëndisë - Allahut.
• Hieroglifin , Thoti e quajti GJI, emërtim shqip i gjinjve të femrës, nga i cili u lind shhronja GJ në shqipen.
Ndërkaq, hieroglifin Thoti e quajti NU, fjalë kjo e përbërë nga: NË UJE. Nga ky hieroglif doli shkronja N. Shqiptari kosovar fjalën NË UJE e shqipton N'UJË ndersa këtë shkronjë hebreji e shqipton NUM, e arabi NUN, d.m.th. nga shqipja: N'UJË. Poashtu në Biblen e shenjtë thuhet: "Në fillim perëndia mori frymë n'ujë". Do te thotë krijesat u krijuan në fillim n'uje, në dete. Kjo filozofi e stërgjyshëve të shqiptarëve aprovohet nga shkencat bashkëkohore. Në të vërtetë, hieroglifi NU simbolizonte materien e parë, Zotin dhe përhapjen e dashurisë.
• Hieroglifin Thoti e quajti U. nga shqipja unë, kështu që edhe në shqipen mori formën U.
• Thoti hieroglifin quaiti PLIS, që në shqipen do të thotë: tullë copë e madhe dheu që ngre pllugu kur çan tokën; copë e tillë dheu me bar, e prerë me bel a me ndonjë mjet tjetër; plisat e arës; plis me bar. Në shqipen mori formën P.
• Sipas Thotit hieroglifi quhej QULL, nga shqipja: materie pa formë, brumë, baltë, lloq, materie kjo që mund të transformohet me përzierje nga puna e njeriut. Ky hieroglif në shqipen mori formën Q.

• Thoti hieroglifin e quajti BUZË, për tingullin R. sepse buzët, me këtë rast, përfaqësonin gojën, respektivisht, buzët që bënin rojë, ruanin "fjalën, gjuhën, dhëmbët.
• Ndërkaq, për tingullin S. Thoti përdori dy hieroglife: , të cilin e quajti STOL, STOLI, dhe , të cilin e quajti SlXHIR term ky që përdoret edhe sot e kësaj dite te shqiptarët gegë në formë singjir, apo zingjir.
• Edhe për tingullin T, Thoti përdori dy hieroglife; dhe nga fjala shqipe TERË, me kuptim fitim.
• Për tingullin I dhe J Thoti përdori hieroglifin , të cilin e quajti ISË, që do të thotë DRITË, e me kuptim: FILLIMI I JETËS. Simbolizon DIELLIN, i cili rrezaton forcë kreative. Shkronja I qe emër i parë që iu dha perëndisë së njeriut; PERËNDIA E DRITËS SË PËRHERSHME. Nga fjala ISË doli emri; IDISË - simbol i dritës. Kështu, pra, shkronja i te shqiptarët hyn në tingullin e fjalëve që shpreh dritën, bukurinë, stolinë. Pra kjo urtësi ISIAKE (isiakë = nga isë = DRITË), në arbërishte do të thotë DRITË.
• Hieroglifin ,Thoti e quajti ASHIM nse ASHËR, me kuptim degë, filiz dru i çarit (i plasaritur, i ndarë). Hieroglifi në fjalë paraqet veprimin ose aktivitetirl e njeriut në natyrë. Zaten edhe në gjuhën e sotme të shqipes flala ASHËR do të thotë ashkëll dru i vogël, i çarë për zjarr. Copë druri i çarë si dërrasa e hollë, që përdoret si petavër ose për të mbuluar çatinë, pullazin. Çati me ashra. Çaj (bëj) ashra. Me fjalë të tiera hieroglifi "ashër" i paraqiste tingujt â,tinguj këta që janë guturalë, por të zhdukur te toskët. Në shqip mori formën à.
• Për hieroglifin , Thoti e përdori shprehjen shqipe ZVARANIK ose ZHVARANIK = zvarranik i tokës. Simbolizonte vuajtjen e shfrenuar, por zvarraniku konsiderohej frymezim i tërbuar e sentimentai. Hieroglifi në fjalë në shqipen dha tingullin Z dhe Zh.
• Kurse hieroglifin e fundit , Thoti e quajti me fjalën shqipe SHI. Si hieroglif paraqiste një liqe me ujë të shiut origjinal. Për më tepër, jeta, vdekja, rilindja, gjithmonë janë të lidhura me ujin "NU" ose "SHI", sepse në "NU" krijohet jeta. Nga ky hieroglif u krijua shkronja shqipe SH.

Është shumë interesant edhe dukuria e kësaj shkronje, meqë në hebraishte dhe arabishte quhet SHIN dhe forma e tyre është e njëjtë me hieroglifin SHI; "bazeni me pika të shiut", që do të thotë se gjuha, kultura dhe prejardhja e shqiptarëve, hebrejve dhe e arabëve është identike, si duket, është nga ilirët e lashtë, apo nga stërgjyshët e shqiptarëve të sotëm.

Mendimi mbi prejardhjen e njëjtë të shqiptarëve, hebrejve dhe arabëve është vallë fakt historik, apo fantazi? Në vështrim të pare duket si endërr, por nëse merren parasysh burimet historike, kërkimet arkeologjike, të dhënat gjuhesore dhe Bibla e Kur'ani, atëhere mund të bindemi mjaft edhe për këtë pohim jo aq të zakonshëm.
Këto lidhje të shqiptarëve me popujt më të lashtë të Afrikës dhe të Azisë së Afërme janë shumë të hershmë, më të hershmë se sa është menduar deri tash, çka tregon fakti se perëndia THOT (stërgjysh i shqiptarëve), e barti, pas katastrofës së Atlantidës, që ndodhi para 12000 vjetëve, kuLturën ilire - shpiptare në Afrikë, sigurisht edhe në Azi. Kurse, para 6000 vietëve Thoti e krijoi edhe sistemin e hieroglifeve në bazë të ilirishtes - shgipes, sistem ky që shërbeu si mostër për përpilimin e sistemeve të tjera të alfabeteve, si ai i shqipes, që gabimisht e njohim si alfabet latin, i hebraishtes, samaritaro - palestinishtes, sirianishtes, arabishtes dhe i greqishtes! Ky fakt tregon se ilirët, si stërgjyshër të shqiptarëve, nga gjuha e zakonet shtriheshin që moti, jo vetëm në gjithë Siujdhesën Balikanike, por edhe në Siujdhesën Apenine, në ishujt e Detit Mesdhe, Egje, ne Azinë e vogël, në Siujdhesën Arabike, në Gadishullin e Pirinejeve. Shkurt, kultura iliro - shqiotare, Si kulturë e qytetërimit të parë të këtij ambienti, shtrihej nga Irani në lindje, deri në Atlantik në perëndim dhe nga Alpet në veri, deri në Afrikën Veriore në jug.

Në këtë pjesë të vështrimit tim - nënvizon Catapanoja - u demonstrua vetëm THOTI, i cili e krijoi alfabetin hieroglifik fonetik, me çelës të shqipes (të ilirishtes - S.R.), që u muar për çdo hieroglif te tingulFit të parë, vokali ose konsonanti, të qenies së emrit shqip kuptim ky që zbulon shpjegimin e sigurt, i cili nuk mund të mohohet:

1. Që origjina ilire na shpie në kohe më të vjetra, histori kjo e cila na mahnit, apo histori që na shpie në neolit (koha e re e gurit). Ndoshta origjina e civilizimit neolitik fillon me zhdukjen e Atlantidës (para 12000 vjetëve), epokë kjo qe solli nevojën e krijimit të THOT-it në Egjipt, si mënyrë e shpjegimit të fillirnit të punës.

2. Ky studim, si pohim i së vërtetës, korrigjon datën e historisë, korrologjisë (disciplinë që studion ndarjen gjeografike), etnologjisë dhe filologjisë.

3. Rishikimi i Thotit zgjeron kufijt e shkencave që deshëm s'deshëm ndikon në metafizikën e cila është me rendësi për njeriun dhe njerëzimin sepse arrihet rishtazi në kuptimin e mendimit së ndjenjës së të vërtetës për jetën që është vërtet natyre shpirtërore, është erë e vërtetë e shkëlqimit të lavdishem të DRITËS SË PARË, përfundon G. Catapano.

Rezultatet shkencore të arkeologëve anglezë, amerikanë, gjermanë dhe turq (J.E. Gauter më 1894, R. Campbell - Thompson më 1910, E. Pitard më 1927, Kurt Bittel më 1831, Shevket Aziz Konsu, Kiliç Kokten, Enver Bostanci, Muzaffer Shanyurek, Fikret Ozansoy, që nga viti 1936 e tutje, Halet Çambel John Brandwood më 1968, etj.) pasqyrojnë në mënyrë plastike në veprat e tyre ketë çështje. Sipas mendimit të këtyre dijetarëve kuptojmë:
-se vala e parë e furishme e dyndjes së hititëve të cilët përfaqësonin, një fis të veçantë të ilirëve, ose i takonin njërit nga fiset e shumta të dardanëve, u shpërngulën, kuptohet në disa faza nga Ballkani i Epërm, apo nga Dardania, kah brigjet perëndimore dhe veriore të Detit të zi, kah Kaukazi për në Anadollin Qendrore;
- se kjo shpërngulje u bë në kohën e paleolitikut, mezelitikut, neolitikut dhe halkolitikut;
- se hititët e sollën teknologjinë e xehetarisë dhe të metalurgjisë nga Ballkani në Anadoll;
- se kah 2000 - vjetshi para e.s. filloi periudha historike në Anadoll, e cila nga shkencëtarët u quajt "periudhë e hititëve" (2000 - 700 parae.s.);
- se në shekullin XII para e.s. përmenden tre perandorë me emrin Arnuvanda l,II,III, prej të cilit emër si duket, u krijua, sipas ligjit të metastezës, njëri nga siononimet për shqiptarët - arnavudë;
- se në vitin 3000 para e.s. shkaktohet; vala e dytë e furishme e dyndjes së ilirëve dardanë, prej të cilëve u krijua Troja, dhe me emrin e dardanëve u emërtuan: njëra derë e Trojës Dardanos. ngushtica detare mes Anadollit dhe të Ballkanit - Dardanelet, dhe një qytet Dardania apo Dardanos në veri të Trojës.
- se m; 1200 para e.s. ndodh vala e tretë e dyndjes së ilirëve frigas nga Dardania e Ballkanit, prej të cilëve u krijua Mbretëria Frigase (750 - 546 para e.s.) në Anadollin Perëndimor;
- dhe se, me sa duket, nga koha e dyndjes së hititëve daton historia e një krahine në Kaukaz, e cila quhej në kohën antike ALBANIA, kurse banorët e saj albanë, sigurisht nga emri i një fisi të ilirëve të Ballkanit, të cilët quheshin albanë.
Tani për tani do t'i vë në pah edhe disa fjalë hitite që kanë lidhje me shqipen e sotme, fjalë këto që janë zbuluar në plisat (tullat) e pjekura, të cilat kanë shërbyer si mjet për të shkruar, me shkronjat e veta karakteristike kunjore dhe hieroglifike.

Ní = tani Asht = asht-i
Ata = ati, baba Maje = ngritje, rritje
Mat = mas, matje Njoj = njoh
Wit = vit-i Ane = anë,-a
Gjun = gju-ri Qend = qind
ili = yll-i, zoti Bait = oborr,-i
Et = etj:e,-a; etjeje Lule = lul:e,ja
Est = është Dor = dorë
Gurta = kala, fortifikatë Mial = mjaltë
Wesha = veshj:e,-a Miel = miell,-i
Shur = ranë, ranishtë Urirn = urim,-i
Turija = turi,-ri Nakt = natë
Ara = të lashtat Sojoti = sit:ë,-a
Shkal = shpoj, shërthej Hur = uri.-a
Leiht = lehtë (i,e) Lissi = lis,-i,sh.-a
Sipas G. Catapanos edhe vet Moisiu e ka folur shqipen e Thotit dhe se emri hebrej- jevrej, për izraelitët rrjedh nga shqipja iliro hitite: JHVE = Tl JE VET: JE VE(T). H e cekur, në hebraishten e vjetër është shqiptuar edhe si E.

Disa historianë arabë mendojnë se shqiptarët dhe arabët kanë prejardhje të përbashkët qysh nga kohët më të hershme. Kurse Elvia Çelebiu (1611 - 82) vë në pah se nga fisi Kurejsh, nga i cili rrjedh Muhamedi, profeti i islamizmit, rrjedhin edhe shqiptarët. Mirëpo, origjinën e përbashkët të shqiptarëve dhe të arabëve, nëse këto pohime kanë bazë shkencore, duhet kërkuar qysh nga koha e lashtë ilire, së paku para 4000 vjetëve, d.m.th. qysh nga koha e profetit Ibrahim, prej të cilit, thuhet në botën arabe e hebreite, rrjedhin arabët dhe hebrejt. Ndërsa Willy Borgeaud-i thotë se palestinezët (filistinët) kanë emër ilir, dhe se Argolida dhe Elida në Greqi janë vatra të rëndësishme ilire në pjesën e Mesdheut. E sipas mendimit të Faik Reshit Unatit, palestinezët (filistinët) u tërhoqën nga Kreta për në Palestinë rreth vitit 1200 para e.s. Palestinezët ishin banorët e ish qytetit ilir Paleste - Palasa e sotme në Himarë.
Në fund do t'i vë në pah edhe disa konstatime të Giuseppe Catapanos lidhur me lashtësinë e gjuhes shqipe. Sipas tij, kërkimet e ndërgjegjshme apo studimi komparativ i gjuhëve të vjetra të llojilojshme, na shpien te "ESKUERA" baskisht (E - SHKUERA, që në shqipen do të thotë gjuhë e shkuar - e kaluar), d.m.th. na bien te shqipja, hititishtja, hebraishtja, arabisht- ja, arameikishtja (gjuhë semite perëndimore e folur në kohën e lashtë në Siri, Mesopotami, Palestinë) dhe koptishtja - gjuhë liturgjike e të krishterëve të Egjiptit, që do të thotë gjuhë e THOTIT.

Këtë e dëshmojnë edhe faktet që vijojnë:

- Shprehja PAN - AMEN, përbëhet nga Zoti Amon, emër i përbërë nga fjalët shqipe:
A = AT = babë
M = MË = mëmë
ON = Onë = Yn = Yni (joni)
-mos të harrohet se është NJË ZOT

Kjo shprehje përdoret te të gjithë popujt dhe në të gjitha gjuhët në dy forma: AMEN ose AMIN.
- THOTI, që është atribut i të gjitha shkencave antike, nga Nili e shtriu dritën në gjithë botën, sepse në Egjipt u krijua civilizimi i përparuar.
- Prania e ilirëve në Egjipt mund të datohet para 12000 vjetëve, peridhë kjo që përputhet me zhdukjen e Atlantidës, e cila u përshkrua nga Platoni në dialogun e "TIMEO"-s dhe të "CRIZIA"-s.
-Shqipja flitej para 12000 vjetëve, jo vetëm në tokën e Nilit, por edhe gjetiu, duke qenë se:
1. Ilirishtja ishte shumë më e vjetër se sa që mendohej deri më sot.

2. Kultura e lashtë e POPULLIT TË LIRË (ilir) në Egjipt ishte e vjetër, së paku 12000 vjet.

- Emri POSEIDON, emërtim i zotit të deteve dhe të tërmeteve i cili qe vëllau i Zeusit (ZOTIT), shpjegohet me shqipen: PO Sl - E - DON = me kuptim: shumë e dëshiron.

- Emri FARAON, me kuptim I NJERËZISHËM, poashtu rrjedh nga shqipia: FARA - JONË.

- THOTI është lajmëtar i perëndive.

- THOTi konsiderohet gjithashtu si personalitet më i ditur, "më i urti prej të urtëve" i të gjitha kohëve më të vjetra, nga doktrina e të cilit dolën fillet e mëdha të humanizmit, sikurse RAMA, KRISHMA, MOISIU, ORFEU, PITAGORA, PLATONI, të gjithë: lajmëtarë, sub velo, të DRITËS SË ARDHSHME, ekzistues të përhershëm, DIVIN LOGOS FIGLIO di DIO (ARSYEJA HYJNORE BIRIT TË ZOTIT), që do të mishërohej për çlirimin e njeriut dhe shpëtimin e botës.

"THOTI është themelues i religjionit të DRITËS dhe i shkencave sekrete (okulte) të mistereve dhe është gfithashtu në përgjithësi shpikës i shkrimit."

Prandaj, bazuar në shënimet e sipërshënuara mund të konkludohet:

- se pellazgët - ilirët ishin stërgjyshët e shqiptarëve;

- se pellazgët - ilirët, me emra të ndryshme, d.m.th. me emra të fiseve pellazgo - ilire (gegë, toskë, albanë, arbër, arnautë, dardanë, maqedonë, hetitë a hititë, trojanë, ejiptianë, etruskë, etj. etj.) jetonin në një sipërfaqe shumë më të gjerë në tri kontinente: në Evropë, Afrikën Veriore dhe në Azi, deri në Iran dhe Indi;

- se ilirishtja - shqipja, si degë më e vjetër e familjes së gjuhëve indoevropiane, është çelës i qytetërimit njerëzor;
- se nga gjiri i ilirëve dolën shumë perëndi, profetë, perandore e dijetarë;

- se stërgjyshët e shqiptarëve, pellazget-ilirët, me kulturën e tyre të lartë kontribuan jo vetëm në civilizimin e popujve tjerë, të cilët i sundonin, por, me anë të vetë asimilimit, kontribuan në krijimin e shumë kombeve dhe kulturave (feve, gjuhëve, shkrimeve) të veçanta në tri kontinente;

- se shkatërrimi i pellazgëve - ilirëve të shumtë dhe të kulturuar u shkaktua jo vetëm nga katastrofat natyrore, por edhe nga luftat e brendshme që u zhvilluan mes fiseve të tyre, luftë kjo që vazhdoi, tradicionalisht, deri në ditët tona;

-se nga bërthama e pellazgëve -Ilirëve shumë të lashtë - vetëm shqiptarët mbetën pa u shkrirë në popuj apo kombe të tjera - në grekë, hebrej, arabë, italianë, austriakë, sllavë të jugut, turq, etj.;

- se vetën gegët, në një masë të konsiderueshme, e kanë ruajtur shqiptimin e ilirishtes - shqipes së lashtë;

- dhe se fjalën vendimtare, përkitæi me çështjet e shtruara, duhet ta japin, në radhe të parë, filologët, arkeologët dhe etnologët.

=================================== 

Reagimet e kritikat i presim me knaqesi, duhet ti themi Stop injorances dhe atyre qe  meritojne te ju thuhet  prandaj, duhet te kemi guxim; stop injorances !

E VERTETA NA DEL NDRYSHE KUR E RROKIM LAPSIN: 2+2=5, sepse kështu ka thënë Homeri para 3000  vitesh, miepo, Homeri nuk edinte se, Toka eshte e rrumbullaket në ato kohera...kurse sot; ne mud te themi se; 2+2=4 kur i'a vejmi lapsin një teorie !

 
 

=FAMILJA E GJUHEVE EUROPIANE=

Fjalori gjuhes shqipe sipas Leibnitz (32 photos)

=FAMILJA E GJUHEVE EUROPIANE= Par Louis François Jéhan


Kujdes ju lutemi:
Nuk duhet të ngatrrrojmi lidhjet gjuhësore me origjinen e popujve..flm !

Ne munges te kohës kete here me lejoni ti vendosi ketu ne kete dosje kete Fjalor e pastaj sipas mundesive do te bejmi edhe shqiperimin e duhur ku secili mund te japi kontributin e tij ne kete dosje, ju falemenderit.
Les prépositions nde, dedans (endo) ; paet, sans , îïapo; mo ,avec, de meta; les adverbes mo, non, de me, et autres.

Quelquefois un mot albanais, quoique n'ayant pas son terme correspondant en grec, n'en est pas moins une composition d'éléments helléniques; par exemple: Panomi, anarchie, est formé de la préposition albanaise pa, qui n'est autre chose que Vapo grec, et de nomos, la loi. Le mot albanais représente donc un mol grec perdu eu inusité, uponomia.

Emri i maleve dhe te popujve te greqise primitive duken qe janë te shumten e rasteve shqipe.

Nganjehere një fjalë shqipe edhepse nuk e ka domethenjen greke e as kompozimin e elementit grek fare si psh;
=Panomi=anarki, është e formuar nga parafjala shqipe=pa= e ne greqishte =vapo=ligji, pra fjala shqipe perfaqson nje fjalë greke te humbur=uponomia. Rrenja e fjales =kipune=ngjitur, kercyer, tregon etimologjine e vertet te greqishtes =hipos=me hyp, ngjitur, kercye...

Les celticismes et les germanismes de l'albanais ne sont pas de peu d'importance; ce ne sont pas des emprunts purement accidentels. Les mots albanais de ces deux classes tiennent à des familles entières de mots; par exemple:

Larth en albanais, lard en français, laràwn en latin, lar (gras) en celte;
Larix, laeriche, laerke, arbre résineux, en latin, allemand, danois, forment une chaîne à travers les langues lu Nord et de lOuest,
Bret, roi, d'où breleri, royauté, royaume.
lini, corne.
Bar, herbe.
Bres, ceinture.
Drae, pour (iread, en anglais).
Bastarih, bâtard.
Britiutie, rayonner.
BUem, faire emplette.
Speel, rapide (speed, en anglais).

Dictionn. Epirol. de Bianchi (Harthe), faussement nommé Biondi par le major Leake; Vocabulaire dans Leake, Netearches in Greece. Sont évidemment des mots celto-gaulois, et que

Miel,= farine.
Buk,= pain.
Hellie,= fièvre.
Gostie,= festin.
Chierr,= char.
Cand.= angle.
Gind,= genre, famille (kind, en anglais).
=Bir, =fils'(fcrn, enfants, en danois).
=Oujk,= loup.
=Sion, =yeux.
=Ve, =serment.(bé) et autres, sont presque littéralement germaniques ou gothiques.
(B. un sur l'origine des Pélasges. Cette origine est mieux connue aujourd'hui. Voy. Pélasges.
des Tyrrhéniens et de celles des autres peuples italiques pourront fournir des lumières im précises; mais déjà il parait que la langue albanaise est intimement liée avec les idiomes de l'ancienne Italie. Voici quelques exemples des rapports reconnus;

=Kiel,= le ciel.
=Lioume,= fleuve lumen).
=Mik,= ami.
=shok, =camarade.
=Luke, lac, lien bas.
=Flocheie, =cheveux, de= floccut.
=Lufta, =guerre, de lucta (luiie).
=Piidte,= poisson.

=Punie et poma, =frnils.
=Remb, =ramas, rameau.
=Larii,= laurier.
=Sttrat,= le lit.
=Gkioui (çiudad),= cité.
=Fakie,= la face.
=Fruilttem,= porter du fruit.
=Martuem, =marier (maritare).
=Turbuem,= troubler, faire enrager.
=Pulchuem, =plaire (plaeere).
=Deiciruem,= désirer.
=Kiaam, =se plaindre (chiamar).
=Sape,= chaud, de vapidus.
=Fiovkre, =beau, de pulcker,
=Laig, =absent (au large).
=S pus, =épais, de spissus.
=Csndra, =contre.
=Per, =par.

De lingua Macédonien:
=Flâcha,= flamme, répond à plilox.
=Krupa,= sel, répond à kruos, criblai.
=Ugrane,= se nourrir; répond à graein.
=Sirpii, =maison, répond à steplios, toit, couverturc.
=Kouiiou,= je me rappelle, répond à kôihcop, jo pense.
=iirechtir, =ta grêle, répond à brechein , mouiller, et à eir, tempéie, foudre.
=Iourte, =prudent, répond à iotes, prudence (liamère).
=Iri, jeune,= répond à car u.r, printemps.
=Ve, œuf, =répond à oveon, en dialecte crétois.
=Pota, oie, =répond à potano, volatile, en dorien.
=Chala, =pauvreté, répond à chatein, manquer, être privé.
=Skepetim,= foudre, répond à skepto, je tombe avec impétuosité.
=Phare , =division, tribu , répond à phares, qui est le part des latins.
=Prink,= père, chef, répond à prin , avant (primus).
=Frike,= peur, répond à phrix, frissonnement.
=Batlakes, (patlaket) propriétaires fonciers, en Béotie, réponde batline, domaine rural, en albanais.

Nous ne citons que les exemptes curieux ou très-difficiles à apprécier; les similitudes plus évidentes se présentent en foule à quiconque voudra étudier les vocabulaires imprimés ou manuscrits. Bien des mots albanais et grecs ne diffèrent que par les formes grammaticales, par exemple:

=Piim et piein,= boire.
=Pounouem et ponein , =travailler.
=Zieiim et zeein, =bouillir, s'échauffer.
=Luem, =oindre.
=Lunm,= laver, et louein, laver, humecter.
=Pitueia,= interroger, et pylliestliai.
=Prim et= proienai, aller eu avant.
================================
L'hellénisme général de la langue albanaise, pour être reconnu, exige souvent des comparaisons avec des mots grecs peu usités ou pris dans un sens détourné, ou tirés de dialectes peu connus; par exemple:

=Groua,= femme, répond à graia, nom propre des Grecs au féminin.
=Kourm, = le corps, répond a kurmos, Irône, |tige.
=Khunde,= nez, répond à chondros, cariil.ige.
=Dora,= main, répond à doron, paume de la main..
=Zita, =mamelle, répond à tithos.
=Croust, =poignet, répond a gronthos.
=Cambe,= pied, répond à kampe, flexion
=============================== 

Les celticismes et les germanismes de l'albanais ne sont pas de peu d'importance; ce ne sont pas des emprunts purement accidentels. Les mots albanais de ces deux classes tiennent à des familles entières de mots; par exemple:
Larth en albanais, lard en français, lardum en latin, lar (gras) en celle;
Larix, laeriche, laerke, arbre résineux, en latin, allemand, danois, forment une chaîne à travers les langues du Nord et de l'Ouest, Sont évidemment des mots eolto-gaulois, et que

Kiel,= farine.
Buk,= pain.
=Helhe, =fièvre.
=Goslxe, =festin.
=Cliierr,= char.
=Cand.= angle.
=Ginrf,= irenre, famille (fctnd, en anglais).
=Tim, =fumée (dimma, vapeur, en suédois).
=Sciu,= pluie.
=Nat,= nuit.
=Dera= porte.
=lit, =étoile, dans le dialecte d'Epite (ild, feu, en danois).
=Bir,= fils (bœrn, enfants, en danois).
=Culk,= loup.
=Sion,= yeux.
==============================
Burimi; Dictionnaire de linguistique et de philologiè comparée: histoire de toutes langues..

Problemi i origjnës së gjuhës shqipe


Gjuha shqipe bën pjesë në familjen e gjuhëve indoevropiane, ku futen gjuhët indoiranike, greqishtja, gjuhët romane, gjuhët sllave, gjuhët gjermane, etj. Ajo formon një degë të veçantë në këtë familje gjuhësore dhe nuk ka ndonjë lidhje prejardhjeje me asnjerën prej gjuhëve të sotme indoevropiane. Karakteri indoevropian i shqipes, përkatësia e saj në familjen gjehësore indoevropiane, u arrit të përcaktohej e të vërtetohej që nga mesi i shekullit XIX, në sajë të studimeve të gjuhësisë historike krahasuese.

Ishte sidomos merita e njerit prej themeluesve kryesorë të këtij drejtimi gjuhësor, dijetarit të njohur gjerman Franz Bopp, që vërtetoi me metoda shkencore përkatësinë e gjuhës shqipe në familjen gjuhësore indoevropiane. F Bopp i kushtoi këtij problemi një vepër të veçantë me titull “Ueber das Albanesische in scinen verwandtschaftlichen Bezichungen”, botuar në vitin 1854.

Në ndarjen e gjuhëve indo-evropiane në dy grupe: në gjuhë lindore ose satem dhe në gjujë perëndimore ose kontum, shqipja shkon me gjuhët lindore (satem), bashkë me gjuhët indoiranike, gjuhët balto-sllave dhe armenishten.

Origjina

Problemi i origjnës së gjuhës shqipe është një nga problemet shumë të debatuara të shkencës gjuhësore. Ajo e ka burimin, pa dyshim, prej njerës nga gjuhët e lashta të Gadishullit të Ballkanit, ilirishtes ose trakishtes. Në literaturën gjuhësore qarkullojnë dy teza themelore për origjinën e shqipes: teza e origjinës ilire dhe teza e origjinës traka. Teza ilire ka gjetur mbështetje më të gjerë historike dhe ghuhësore. Ajo është formuar që në shekullin XVIII në rrethet e historianëve.

Përpjekjen e parë shkencore për të shpjeguar origjinën e shqiptarëve dhe të gjuhës së tyre, e bëri historiani suedez Hans Erich Thunmann në veprën e tij “Undersuchunger liber di Geschichte der Östlichen europäischen Völker” Leipzig 1774. Ai, duke u mbështetur në burime historike latine e bizantine dhe në të dhëna gjuhësore e onomastike, arriti në përfundimin se shqiptarët janë vazhduesit autoktonë të popullsisë së lashtë ilire, e cila nuk u romanizua siç ndodhi me popullsinë trako-dake, paraardhëse të rumunëve.

Tezea e origjinës ilire te shqipertarëve është mbështetur nga albanolugu i mirënjohur australian Johannas Georges von Hahn në veprën e tij Albanesische Stidien,publikuar më 1854.

Që nga ajo kohë deri në ditët tona, një varg dijetarësh të shquar historianë, arkeologë e gjuhëtarë, kanë sjellë duke plotësuar njeri tjetrin, një sërë argumentesh historike dhe gjuhësore, që mbështesin tezën e origjinës dhe të shqiptarëve dhe të gjuhës së tyre. Disa nga keto argumente themelore, jane:

1. Shqiptarët banojnë sot në një pjesë të trojeve, ku në periudhën antike kanë banuar fise ilire; nga ana tjetër në burimet historike nuk njihet ndonjë emigrim i shqiptarëve nga vise të tjera për t’u vendosur në trojet e sotme.
2. Një pjesë e elementeve gjuhësore: emra sendesh, fisesh, emra njerëzish, glosa, etj., që janë njohur si ilire, gjejnë shpjegim me anë të gjuhës shqipe.

3. Format e toponimeve të lashta të trojeve ilire shqiptare, të krahasuara me format përgjegjëse të sotme, provojnë se ato jane zhvilluar sipas rregullave të fonetikës historike të shqipes, dmth kanë kaluar pa ndërprerje nëpër gojën e një popullsie shqipfolëse.
4. Marrëdhëniet e shqipes me greqishtjen e vjetër dhe me latinishten, tregojnë se shqipja është formuar dhe ështe zhvilluar në fqinjësi me këto dy gjuhë këtu në brigjet e Adriatikut dhe të Jonit.

5. Të dhënat arkeologjike dhe ato të kulturës materiale e shpirtërore, dëshmojnë se ka vijimësi kulturore nga ilirët antikë te shqiptarët e sotëm.
Nga të gjithë këto argumente, të paraqitur në mënyrë të përmbledhur, rezulton se teza e origjinës ilire e gjuhës shqipe, është teza më e mbështetur nga ana historike dhe gjuhësore.
Fillimet e shkrimit të gjuhës shqipe

Shqipja është një nga gjuhët e lashta të Ballkanit, por e dokumentuar me shkrim mjaft vonë, në shekullin XV, ashtu si rumanishtja.
Dokumenti i parë i shkruar në gjuhën shqipe, është ajo që quhet “Formula e pagëzimit”, e vitit 1462. Eshtë një fjali e shkurtër në gjuhën shqipe “Unte paghesont premenit Atit et birit et spertit senit”, që gjendet në një qarkore të shkruar në latinisht nga Kryepeshkopi i Durrësit Pal Engjëlli, bashkëpunëtor i ngushtë i Skënderbeut.

Pal Engjëlli, gjatë një vizite në Mat, vuri re shrregullime në punë të ushtrimit të fesë dhe me këtë rast, ai la me shkrim disa porosi dhe udhëzime për klerin katolik, ndër të cilat edhe formulën e mësipërme, të cilën mund ta përdornin prindërit për të pagëzuar fëmijtë e tyre, në rastet kur nuk kishin mundësi t’i dërgonin në kishë, ose kur nuk kishte prift. Formula është shkruar me alfabetin latin dhe në dialektin e veriut (gegërisht).
“Formula e pagëzimit” është gjetur në Bibliotekën Laurentiana të Milanos nga historiani i njohur rumun Nikolla Jorga dhe është botuar prej tij në vitin 1915 në “Notes et extraits pour servir l’histoire des croisades au XV siecle IV, 1915”.

Më pas, një botim filologjik të këtij dokumenti, bashkë me riprodhimin fotografik të tij, e bëri filologu francez Mario Rognes në “Recherches sur les anciens textes albanais”, Paris 1932.

Dokumenti i dytë, i shkruar në gjuhën shqipe është Fjalorthi i Arnold von Harfit, i vitit 1496. Udhëtari gjerman Arnold von harf, nga fshati i Këlnit, në vjeshtë të vitit 1496, ndërmori një udhëtim pelegrinazhi për në “vendet e shenjta”. Gjatë udhëtimit kaloi edhe nëpër vendin tonë, gjatë bregdetit, duke u ndalur në Ulqin, Durrës e Sazan dhe për nevoja praktike të rrugës shënoi 26 fjalë, 8 shprehje dhe numërorët 1 deri më 10 dhe 100 e 1000, duke i shoqëruar me përkthimin gjermanisht. Ky Fjalorth u botua për herë të parë më 1860 në Këln, nga E.von Grote.

I fundit të shekullit XV ose i fillimit të shekullit XV është edhe një tekst tjetër i shkruar në gjuhën shqipe dhe i gjendur brenda një dorëshkrimi grek të shekullit XIV në Bibliotekën Ambrosiana të Milanos. Teksti përmban pjesë të përkthyera nga Ungjilli i Shën Mateut, etj. Ai është shkruar në dialektin e jugut dhe me alfabet grek. Ky tekst i shqipes i shkruar , njihet në literaturën shqiptare me emrin “Ungjilli i Pashkëve”.

Këto dokumente nuk kanë ndonjë vlerë letrare, por paraqesin interes për historinë e gjuhës së shkruar shqipe. Shqipja, që në fillimet e shkrimit të saj, dëshmohet e shkruar në të dy dialektet, në dialektin e veriut (gegërisht) dhe në alfabetin e jugut (toskërisht), si dhe me dy alfabete, me alfabetin latin dhe me alfabetin grek, gjë që tregon se kultura shqiptare ishte njëkohësisht nën ndikimin e kulturës latine dhe të kulturës greko-bizantine.

Libri i parë i shkruar në gjuhën shqipe, që njohim deri më sot, është “Meshari” i Gjon Buzukut, i vitit 1555, i cili shënon edhe fillimin e letërsisë së vjetër shqiptare. Nga ky libër, na ka arritur vetëm një kopje, që ruhet në Bibliotekën e Vatikanit. Libri përmban 220 faqe, të shkruara në dy shtylla. “Meshari” i Gjon Buzukut është përkthimi në shqip i pjesëve kryesore të liturgjisë katolike, ai përmban meshet e të kremteve kryesore të vitit, komente të librit të lutjeve, copa nga Ungjilli dhe pjesë të ritualit dhe të katekizmit. Pra, ai përmban pjesët që i duheshin meshtarit në praktikën e përditëshme të shërbimeve fetare. Duket qartë, se kemi të bëjmë me një nismë të autorit, me një përpjekje të tij, për të futur gjuhën shqipe në shërbimet fetare katolike.

Pra, edhe për gjuhën shqipe, ashtu si për shumë gjuhë të tjera, periudha letrare e saj nis me përkthime tekstesh fetare.
Libri i parë në gjuhën shqipe, “Meshari” i Gjon Buzukut, u zbulua për herë të parë në Romë nga njeri prej shkrimtarëve të veriut, Gjon Nikollë Kazazi. Por libri humbi përsëri dhe u rizbulua më 1909 nga peshkopi Pal Skeroi, gjurmues dhe studiues i teksteve të vjetra. Në vitin 1930, studiuesi nga Shkodra Jystin rrota vajti në Romë, bëri tri fotokopje të librit dhe i solli në Shqipëri. Në vitin 1968 libri u botua i transliteruar dhe i transkriptuar, i pajisur me shënime kritike dhe me një studim të gjerë hyrës nga gjuhëtari i shquar, prof.E.Çabej. Në mënyrë të pavarur, tekstin e Buzukut, e pati transkriptuar edhe studiuesi N.Resuli.

“Meshari” i Gjon Buzukut është shkruar në gegërishten veriore (veriperëndimore), me alfabet latin, të plotësuar me disa shkronja të veçanta. Libri ka një fjalor relativisht të pasur dhe ortografi e forma gramatikore përgjithësisht të stabilizuara, çka dëshmon për ekzistencën e një tradite të mëparshme të të shkruarit të shqipes.

Prof.Eqerem Çabej, që ishte marrë gjerësisht me veprën e Gjon Buzukut, ka arritur në përfundimin, se, gjuha e saj “nuk është një arë fare e papunuar”. “Duke e shkruar me një vështrim më objektiv këtë tekst – pohon ai – nga gjuha e rrjedhëshme që e përshkon fund e majë atë dhe nga mënyra, me gjithë lëkundjet e shpeshta, mjaft konseguente e shkrimit, arrin të bindet njeriu, se në Shqipëri ka qenë formuar që më parë, së paku që në mesjetën e vonë, një traditë letrare me shkrime liturgjike”. Kjo tezë, sipas autorit, gjen mbështetje edhe nga gjendja kulturore e Shqipërisë mesjetare; “shkalla e kulturës së popullit shqiptar në atë kohë nuk ka qenë ndryshe nga ajo e vendeve perreth, sidomos e atyre të brigjeve të Adriatikut”.

Për nje traditë të shkrimit të shqipes para shekullit XV, flasin edhe disa dëshmi të tjera të tërthorta.
Kleriku francez Gurllaume Adae (1270-1341), i cili shërbeu për shumë kohë (1324-1341), si Kryepeshkopi i Tivarit dhe pati mundësi t’i njihte mirë shqiptarët, në një relacion me titull “Directorium ad passagium faciendum ad terrom sanctam”, dërguar mbretit të Francës Filipit VI, Valua, studiuan ndër të tjera: “Sado që shqiptarët kanë një gjuhë të ndryshme nga latinishtja, prapësëprapë, ata kanë në perdorim dhe në të gjithë librat e tyre shkronjën latine”. Pra, ky autor flet për libra në gjuhën e shqiptarëve, duke dhënë kështu një dëshmi se shqipja ka qenë shkruar para shekullit XV.

Edhe humanisti i shquar Marin Barleti, në veprën e tij “De obsi dione scodrensi” (Mbi rrethimin shkodran), botuar në Venedik, më 1504, duke folur për qytetin e Shkodrës, bën fjalë për fragmente të shkruara in vernacula lingua, dmth në gjuhën e vendit, të cilat flasin për rindërtimin e qytetit të Shkodrës.

Këto dëshmi të G.Adae dhe të M.Barletit, dy njohës të mirë të shqiptarëve dhe të vendit të tyre, janë në pajtim edhe me të dhënat historike për këtë periudhë, të cilat flasin për një nivel ekonomik e kulturor të zhvilluar të viseve shqiptare në shekullin XIV dhe në fillim të shekullit XV. Në atë periudhë, në veri dhe në jug të Shqipërisë, lulëzuan ekonomikisht Durrësi, Kruja, Berati, Vlora, të cilat u bënë qendra të rëndësishme tregtare, zejtare dhe kulturore.

Këto janë dëshmi që e bëjnë të besueshme ekzistencën e një tradite më të herëshme shkrimi të shqipes, megjithatë, deri sa kërkimet të mos kenë nxjerre në dritë ndonjë libër tjetër, “Meshari” i Gjon Buzukut do të vijojë të mbetet libri i parë i shkruar në gjuhën shqipe dhe vepra e parë e letërsisë shqiptare.

Në shekullin XVI i ka fillimet edhe letërsia në gjuhën shqipe te arbëreshët e Italisë. Vepra e parë e letërsisë arbëreshe në gjuhën shqipe dhe vepra e dytë për nga vjetërsia, pas asaj të Buzukut, është ajo e priftit arbëresh Lekë Matrenga “E mbesuame e krishterë….”, e botuar në vitin 1592. Eshtë një libër i vogël me 28 faqe, përkthim i një katekizmi. Libri është shkruar në dialektin e jugut, me alfabet latin, plotësuar me disa shkronja të veçanta për të paraqitur ato tinguj të shqipes, që nuk i ka latinishtja.

Një zhvillim më të madh njohu lëvrimi i gjuhës shqipe në shekullin XVII, nën penën e një vargu autorësh, si Pjetër Budi, Frang Bardhi dhe Pjetër Bogdani, të cilët nuk bënë vetëm përkthime, por shkruan edhe vepra origjinale.

Frang Bardhi, në vitin 1635, hartoi të parin fjalor, “Fjalorin latinisht-shqip”, me të cilin mund të thuhet, se zë fill shkenca gjuhësore shqiptare. Gjatë Rilindjes Kombëtare, në shekullin XIX, në kushte të reja historike, lëvrimi dhe përparimi i gjuhës shqipe hyri në një etapë të re. Në këtë periudhë u bënë përpjekje të vetëdishme për të ndërtuar nje gjuhë letrare kombëtare, standartizimi i së cilës u arrit në shekullin XX.


Dialektet e Gjuhës Shqipe

Gjuha shqipe ka dy dialekte kryesore, dialektin e veriut ose gegërishten dhe dialektin e jugut ose toskërishten. Kufiri natyror që i ndan në vija të përgjithëshme këto dialekte, është lumi i Shkumbinit, që kalon nëpër Elbasan, në Shqipërinë e mesme. Në anën e djathtë të Shkumbinit shtrihet dialekti verior (gegërishtja), në anën e majtë të tij, dialekti jugor (toskërishtja).

Dallimet midis dialekteve të shqipes nuk janë të mëdha, folësit e tyre kuptohen pa vështirësi njeri me tjetrin. Megjithatë, ekzistojnë disa dallime në sistemin fonetik dhe në strukturën gramatikore e në leksik, nga të cilët më kryesorët jane: dialekti i veriut ka zanore gojore dhe hundore, kurse dialekti i i jugut, vetëm zanore gojore; togut ua të toskërishtes, gegërishtja i përgjigjet me togun ue (grua ~ grue); togut nistor va të toskërishtes, gegërishtja i përgjigjet me vo (vatër ~ votër); â-së hundore të theksuar të gegërishtes, toskërishtja i përgjigjet me ë të theksuar (nânë ~ nënë).

Dialekti i jugut ka dukurinë e retacizmit (kthimin e n-së ndërzanore në r (ranë ~ rërë), që në gegërisht mungon; në toskërisht, grupet e bashkëtingëlloreve mb, nd, etj. Ruhen të plota, kurse në gegërisht, janë asimiluar ne m, n, (mbush ~ mush, vend ~ ven). Në sistemin morfologjik, dialekti i veriut ka formën e paskajores së tipit me punue, kurse toskërishtja në vend të saj, përdor lidhoren të punoj. Forma e pjesores në toskërisht, del me mbaresë, kurse në gegërisht, pa mbaresë (kapur ~ kapë), etj. Dialekti I jugut ka format e së ardhmes: do të punoj dhe kam për të punuar , ndërsa dialekti I veriut përveç formave të mësipërme ka formën kam me punue.

===============================================
Forumi Horizont, Postuar nga tresh datë 17 Dhjetor 2003 - 17:01:

Shkrimi i meposhtem eshte marre ne adresen

Burimi: http://groups.msn.com/AlbanianCity/gjuhashqipe.msnw

mundesoi: Rilindja=ilire=shqiptare 2011